مطالعه آلودگی خاک به فلزات سنگین ناشی از نشت هیدروکربن های نفتی در پالایشگاه کرمانشاه

در دهه‌های اخیر چالش ناشی از آلودگی خاک با هیدروکربن‌های نفتی تبدیل به یکی از خطرات جدی در کشورهای نفت‌خیز جهان از جمله ایران شده است. در کشورهایی که دارای تأسیسات، پالایشگاه‌ها و منابع نفتی هستند و به‌طور دائم فرایندهای اکتشاف در حال انجام است، نشت و تراوش آلاینده‌ها و فرآورده‌های نفتی و نفوذ آن‌ها در خاک در هنگام ذخیره‌سازی و یا انتقال، از مهم‌ترین آلوده‌کننده‌های خاک به شمار می‌آید. در این پژوهش با هدف بررسی و اندازه‌گیری میزان فلزات سنگین در خاک محدوده پالایشگاه کرمانشاه سعی شده ضمن دستیابی به غلظت این فلزات و تحلیل آماری آن‌ها، مناطق پرخطر به لحاظ آلودگی ناشی از نشت، استخراج، پالایش و یا حمل نفت مشخص گردند. لذا تعداد 15 نمونه خاک از محوطه پالایشگاه انتخاب و از نظر میزان آلودگی به اجزاء نفتی مورد آزمایش قرارگرفته‌اند. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز ICP-MS نمونه‌های خاک پالایشگاه کرمانشاه روند تغییرات غلظت فلزات سنگین به‌صورت  Cr>Zn>Ni>V>Cu>Pb>Co>Sc>As>Cd است. شاخص زمین انباشت حاکی از آن است که خاک پالایشگاه در عناصر نیکل و کروم در محدوده غیر آلوده تا آلودگی متوسط قرار می‌گیرند. این در حالی است که نتایج حاصل از فاکتور غنی‌شدگی دال بر غنی‌شدگی خاک از کروم و سرب بوده و همچنین اثبات می‌کند غنی‌شدگی در عناصر سرب و مس ناشی از عوامل انسان‌زاد می‌باشد. شاخص بار آلودگی عناصر کروم، نیکل، روی، مس و سرب نشان می‌دهد که خاک موردبررسی به لحاظ این عناصر دارای آلودگی است. نقشه پهنه‌بندی عناصر سنگین در محدوده موردبررسی بیان‌کننده آن است که غلظت بالای برخی عناصر در ایستگاه‌های نمونه‌برداری ناشی از نشت آلاینده‌های هیدروکربنی از مخازن و تأسیسات نفتی می‌باشد.